Aan het begin van het jaar stond de AEX op 878,63 punten, maar medio januari vond de index de richting omhoog. Die weg kent een wat grillig verloop, met kortstondig scherpe dalingen en herstelbewegingen.  

De wereldeconomie kampt met aanzienlijke onzekerheden. De AI-wedloop, de rentebesluiten van ECB en Fed en de decreten van de Amerikaanse president Donald Trump zorgen voor flinke koersbewegingen. Bovendien publiceren veel Nederlandse bedrijven rond deze tijd hun jaarcijfers, wat de richting van de beurs verder kan beïnvloeden.  

Voor actieve beleggers kan een strategie met opties interessant zijn om in te spelen op mogelijke bewegingen van de AEX. Wie een sterke ontwikkeling van de index verwacht, maar niet zeker weet of die omhoog of omlaag zal zijn, kan een ‘short butterfly’ opzetten. 

Deze strategie combineert het verkopen (schrijven) en kopen van callopties met verschillende uitoefenprijzen: 

• Verkoop 2 calls met verschillende uitoefenprijzen. 
• Koop 2 calls met een uitoefenprijs die precies tussen die van de geschreven opties ligt. 

Indexopties 
In deze strategie maken we gebruik van indexopties op de AEX. Deze lijken op aandelenopties, maar hebben ook enkele belangrijke verschillen. Er is geen fysieke afwikkeling, omdat er geen AEX-effecten zijn om te leveren of af te nemen. In plaats daarvan is er sprake van cash settlement: als de optie wordt uitgeoefend, wordt er afgerekend op basis van de intrinsieke waarde. 

Staat de AEX bijvoorbeeld op 935 bij expiratie van een optie, dan is een gekochte call 930 in-the-money en ontvangt de belegger bij uitoefening per optie 500 euro. Ook hier geldt namelijk dat er onderliggend blootstelling is aan 100 keer de index, net als bij aandelenopties. 

Opzet van een short butterfly  
Een short butterfly-constructie op de AEX-index, waarbij de huidige stand rond de 930 punten ligt, kan als volgt worden opgetuigd: 

• Verkoop 1 call AEX 900 april 2025 à 40,60 euro. Opbrengst 4.060 euro. 
• Verkoop 1 call AEX 960 april 2025 à 7,70 euro. Opbrengst 770 euro. 
• Koop 2 calls AEX 930 april 2025 à 20,65 euro. Kosten 4.130 euro. 
  
  

De short butterfly levert bij het aangaan netto een positieve opbrengst op. We zien hier af van eventuele transactiekosten. Wie voor de verkochte calls uitoefenprijzen kiest die dichter bij de gekochte calls liggen, bijvoorbeeld 910 en 950, verlaagt de opbrengst maar ook het potentiële verlies. 

Callopties op de AEX 

Expiratie	Short call AEX 900	Short call AEX 960	Long 2 calls AEX 930	Netto opbrengst
April 2025	€ 4060	€ 770	- € 4130	€ 700

Bron: Euronext, 10 februari 2025. Biedprijs voor verkochte opties en laatprijs voor gekochte opties 

Het is verstandig om combinatie-orders te gebruiken. Daarmee kunnen beleggers met één order twee zogenoemde poten van de strategie opzetten. Op deze manier kunt u bijvoorbeeld tegelijkertijd zowel een call kopen als verkopen: hiervoor ontvangt of betaalt u dan enkel het verschil in premie tussen de twee opties. Het grote voordeel is dat u niet per optieserie een aparte koop- en verkooporder hoeft in te leggen. 

Het gebruik van combinatieorders bij opties leidt vaak tot gunstigere uitvoeringen en kan transactiekosten besparen. Hiermee kan een belegger ook het risico verkleinen dat alleen de order voor de verkoop van een calloptie wordt uitgevoerd, met het risico dat er een margintekort ontstaat. 

Margin  
Het schrijven van opties waar geen andere optie tegenover staat met een voor de belegger gunstigere uitoefenprijs, zorgt voor een marginverplichting.  

Van het aanhouden van de onderliggende waarde als dekking is geen sprake bij indexopties. U dient vaak sowieso de geschreven opties tegen de actuele prijs terug te kunnen kopen. Raadpleeg altijd de voorwaarden rond derivaten en de marginprocedure bij uw bank of broker.  

De scenario’s 
Als de constructie tot aan expiratie op 17 april 2025 – in dit geval een donderdag, omdat de markt op Goede Vrijdag 18 april gesloten is – wordt aangehouden, zijn er vier scenario’s mogelijk.  

1. De AEX staat onder de 900 punten. Alle calls lopen waardeloos af en de belegger mag de 700 euro initiële opbrengst houden.  
    
2. De AEX staat tussen de 900 en 930 punten. De verkochte call 900 is in-the-money en moet worden afgerekend, voor een bedrag tussen 0 en 3.000 euro per short butterfly. De andere calls lopen waardeloos af. Het verschil tussen de afrekening op de optie en de initiële opbrengst is het resultaat voor de belegger. Boven een stand van 907 lijdt de belegger per saldo verlies. 
   
   
3. De AEX staat tussen de 930 en 960 punten. De verkochte call 960 loopt waardeloos af. De call 900 moet worden afgerekend voor een bedrag tussen 3.000 en 6.000 euro. De gekochte calls leveren bij uitoefening samen tussen de 0 en 6.000 euro op: maximaal 3.000 euro per optiecontract. Het verschil tussen de netto afrekening op de opties en de initiële opbrengst is het resultaat voor de belegger. Bij een stand lager dan 953 lijdt de belegger per saldo verlies. 
   
   
4. De AEX staat boven de 960. Alle opties hebben intrinsieke waarde en worden afgerekend. Inkomsten en uitgaven bij uitoefening vallen tegen elkaar weg en de belegger verdient netto de initiële opbrengst. 

De strategie heeft in dit geval grenzen bij een stijging of daling van circa 3,2 procent rond de middelste uitoefenprijs van 930 punten. Stijgt of daalt de AEX met meer dan dat percentage, dan strijkt de belegger de maximale winst op.  

Bij een stand van de AEX van 930 bij expiratie van de opties is het verlies maximaal, namelijk 2.300 euro. De range waarbinnen een belegger verlies lijdt op de constructie is tussen 907 en 953 punten. Grafisch ziet dat er zo uit. 

Short butterfly levert winst op bij voldoende stijging of daling van de AEX  

Bron: berekening VEB. Resultaat bij expiratie 

Al met al zien we dat het verlies het hoogst is als de AEX niet van zijn plaats komt en bij expiratie op de middelste uitoefenprijs staat. Er is een beperkt winstpotentieel (hooguit de netto ontvangen premie), maar die winst is wel in twee verschillende scenario’s te behalen. 

Opvolging 
Er zijn twee break-evenpunten in deze constructie: één 7 punten boven de laagste uitoefenprijs (907) en één 7 punten (953) onder de hoogste uitoefenprijs. Daar is de cash die netto moet worden betaald bij de expiratie gelijk aan de opbrengst bij het aangaan van de short butterfly.  

Als de AEX snel een beweging omhoog of omlaag maakt, kan de optieconstructie met winst worden gesloten. Wees heel voorzichtig met het uitsluitend sluiten van de gekochte calls voordat de expiratiedatum is bereikt. De dekking voor de geschreven opties is dan weg en de overgebleven positie kan voor een enorm verlies zorgen.